عوامل موثر در تربیت نسل منتظر:
1: خانواده: بزرگترین معلم فرزندان پدر و مادر و در مرحله بعد برادران و خواهران هستند، یعنی پدر و مادر علاوه بر تاثیر گذاری وراثتی از نظر اعمال و رفتار نیز به شدت اثر گذار هستند، کودک صفاتی مانند صداقت، شجاعت، امانتداری، نظم و …را با مشاهده اعمال و رفتار پدر و مادر به دست می‌آورد و در وجود خود پرورش می‌دهد، همان گونه امام علی (علیه‌السلام) تربیت زیبای خود را مدیون الطاف رسول الله می‌داند که از همان دوران کودکی پرورش او را بر عهده گرفت و همچون پدری مهربان به پرورش حضرت پرداخت تا اکنون افتخار اهل زمین و آسمان باشد، حضرت علی (علیه‌السلام) در این باره می‌فرماید:
«شما قرابت و نزديكى مرا با پيامبر و منزلت خاصّم را نزد آن حضرت بخوبى مىدانيد؛ كودك خردسالى بودم پيامبر مرا در دامان خود مىنشاند و به سينهاش مىچسباند … او هر روز براى من پرچمى از فضائل اخلاقى خود مىافراشت و مرا امر مىكرد كه به او اقتدا كنم و اين خلق و خوى من زائيده آن تربيت است».[1]
به خاطر نقش بسیار موثر پدر و مادر است که امام سجاد (علیه‌السلام) تربیت فرزندان را مسئولیتی خطیر دانسته و خطاب به پدران و مادران می‌فرماید:
«تو در برابر آنچه ولايتش برعهده تو گذارده شده است، از خانواده و فرزندان، مسؤول هستى نسبت به تربيت نيكوى آنها و هدايت به سوى پروردگار و اعانت او بر اطاعتش».[2]
2: تغذیه: ارتباط جسم با روح همانند رابطه نرم افزار و سخت افزار است، یعنی همان گونه که اگر سخت افزار تغذیه مناسب و یا سایر شرایط لازم را نداشته باشد نرم افزار هم نمی‌تواند به درستی کار بکند، اگر در جسم انسان نیز انرژی از راه حلال تامین نشود در خلق و خو و اعمال و رفتار انسان نیز تاثیر شگفت انگیزی خواهد گذاشت، و چه بسا لقمه حرامی مسیر زندگی انسان را از سعادت به سمت گمراهی و شقاوت عوض کند، امام حسین (علیه‌السلام) خطاب به لشکریان عمر سعد که با هلهله و سر و صدا، مانع از رساندن فریاد حقش به دیگران می‌شدند فرمود:
«شكم‌هاى شما از غذاهاى حرام پر شده است، در نتيجه خداوند بر دل‌هاى شما مهر زده است و هرگز حقايق را درك نمىكنيد!».[3]
امروزه نیز اگر در اعمال و رفتار مخالفان اهل بیت و مسخره کننده‌گان ظهور، توجه کنیم و راه ارتزاقشان را رصد نمائیم به وضوح خواهیم یافت که از راه‌های ظلم و فساد و خوردن مال مردم با زور و فریب، هزینه زندگی‌شان را تامین می‌کنند، خداوند در رابطه مال حرام و تکذیب واقعیت‌ها می‌فرماید:
«سَمَّاعُونَ لِلْكَذِبِ اكَّالُونَ لِلسُّحْتِ [مائه/42] آنها بسيار به سخنان تو گوش فرا مىدهند تا آن را تكذيب كنند و بسيار مال حرام مىخورند!».
و در ارتباط تغذیه حلال و طیب و انجام اعمال صالح نیز می‌فرماید:
«يا ايُّها الرُّسُلُ كُلُوا مِنَ الطَّيِباتِ وَ اعْمَلُوا صالِحاً [مومنون/51] اى پيامبران! از غذاهاى پاكيزه بخوريد، و عمل صالح انجام دهيد».
3: محیط: برای پرورش گل زیبا و خوشبو علاوه بر مرغوبیت بذر و سلامتی آب، مکان و فضایی که گل در آن پرورش می‌یابد نیز مهم می‌باشد، اگر بذر و تغذیه مناسب باشد ولی فضا مناسب نباشد گل به خوبی رشد نمی‌کند، پس برای پرورش فرزندی خوشبو و مهدوی چون گل، علاوه بر پاک بودن نطفه و تغذیه، محیط نیز باید پاک و سالم باشد، همان گونه که خداوند در قرآن کریم می‌فرماید:
«وَالْبَلَدُ الطِّيِّبُ يَخْرُجُ نَباتُهُ بِاذْنِ رَبِّه وَالَّذى خَبُثَ لايَخْرُجُ الَّانَكِداً كَذلِكَ نُصَرِّفُ الآياتِ لِقَوْمٍ يَّشْكُرُونَ [اعراف/58] سرزمين پاكيزه و شيرين، گياهش به فرمان پروردگار مىرويد امّا سرزمين‌هاى بد طينت و شورهزار، جز گياه ناچيز و بىارزش، از آن نمىرويد اين گونه آيات خود را براى آنها كه شكرگزارند، بيان مىكنيم!».
4: دوستان: وقتی انسان با شخصی رابطه برقرار می‌کند افکار و عقاید آن شخص روی انسان اثر می‌گذارد، اگر دوست خوب و مومن و مهدوی باشد، انسان را به سمت مهدویت و معارف ناب اسلامی می‌کشاند و اگر شخص بی‌ایمان و فاسدی باشد در انسان تاثیر بد گذاشته و او را علاو بر دور کردن از مهدویت از خدای سبحان نیز دور می‌کند، به خاطر تاثیرات شگفت انگیز دوست بر روی افکار و عقاید و اعمال انسان است، که علاوه بر قرآن کریم روایات بسیاری در بر حذر داشتن انسان از معاشران فاسد وارد شده است، به طوری که امام صادق (علیه‌السلام) می‌فرماید:
«با بدعت‌گذاران رفاقت نكنيد و با آنها همنشين نشويد كه نزد مردم همچون يكى از آنها خواهيد بود! رسول خدا فرمود: انسان پيرو دين دوست و رفيقش مىباشد!».[4]
با توجه به مطالب فوق به این نتیجه می‌رسیم که برای تربیت نسلی مهدوی و منتظر واقعی، در مرحله نخست باید خودمان را اصلاح کنیم که گام نخست در اصلاح، سلامتی تغذیه است که باید هم از حیث بهداشتی سالم باشد و هم از راه حلال تامین شود و در گام بعد برای ایجاد محیط سالم با دوستان مومن رفت و آمد داشته باشیم.
پی نوشت‌ها:
[1]. «وَ قَدْ عَلِمْتُمْ مَوْضِعى مِنْ رَسُولِ اللَّهِ بِالْقِرابَةِ الْقَريبَةِ وَ الْمَنْزِلَةِ الْخَصيصَةِ وَضَعَنى فى حِجْرِهِ وَ انَا وَليدٌ يَضُمُّنى الَى صَدْرِهِ … يَرْفَعُ لى كُلَّ يَوْمٍ عَلَماً مِنْ اخْلاقِهِ وَ يَأمُرُنى بِالْاقتِداء» حسينى همدانی، سيد محمد، درخشان پرتوى از اصول كافى، چاپخانه علميه قم، چاپ اول، 1362، ج 2، ص 315.
[2]. «وَانَّكَ مَسُؤُولٌ عَمَّا وَلِّيْتَهُ بِهِ مِنْ حُسْنِ الْادَبِ وَ الدَّلالَةِ عَلى رَبّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ الْمَعُونَة لَهُ عَلى طاعَتِهِ» مشکینی، علی، تحرير المواعظ العددية، انتشارات الهادی، چاپ هشتم، قم، 1424ق، ص: .644.
[3]. «مُلِئَتْ بُطُونُكُمْ مِنَ الْحَرامِ فَطَبَعَ اللَّهُ عَلى قُلُوبِكُمْ؛» مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، انتشارات اسلامیه، تهران، سال چاپ مختلف، ج 45، ص، 9.
[4]. «لا تَصْحَبُوا اهْلَ الْبِدَعِ وَ لا تُجالِسُوهُمْ فَتَصِيرُوْا عِنْدَ النَّاسِ كَواحِدٍ مِنْهُمْ قالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه و آله: الْمَرْءُ عَلى دينِ خَليلِهِ وَ قَرينِهِ» همان مدرک قبلی، ج 71، ص، 202.
